Sacha Voogd

In mijn vorige blog liet ik een verhalengenerator het werk doen. Op basis van een groot aantal door mij aangegeven variabelen kwam tenslotte een (Engelstalig) verhaal tot stand. In datzelfde blog beloofde ik ook zelf aan het werk te gaan – ik was benieuwd welk verhaal er uit mijn eigen pen zou rollen als ik met dezelfde variabelen aan de slag zou gaan.
Het werd nogal wat gepuzzel – mijn schrijfstijl kenmerkt zich door spaarzaam gebruik van bijvoeglijke naamwoorden en beeldspraak, maar bij dit experiment kwam ik er niet onderuit, wilde ik alle variabelen inderdaad een plek geven. Vanuit de gedachte dat creativiteit gebaat is bij beperking startte ik met schrijven. Gaandeweg kreeg ik er steeds meer plezier in als ik wéér een term uit mijn lijstje kon wegstrepen omdat het zijn plek gevonden had. Uiteindelijk is het gelukt en zitten alle variabelen in het verhaal dat je hieronder vindt. Of het beter is geworden dan het verhaal dat de generator heeft geproduceerd? Dat hoor ik graag van jullie in een reactie.

BLUFPOKER

Mildred Donaldson staat voor het raam en staart naar de regen die de Amsterdamse zaterdagmiddag in een grijze waas hult. Begrafenisweer, noemde ze dit vroeger. Ondanks het koude en vochtige weer is het druk. Rondvaartboten varen over de grachten, op de smalle straat verdringen toeristen en winkelpubliek zich. Een vrouw jogt zich achter een in plastic gehulde buggy een weg naar het park. Een oude man baant zich een weg door de menigte, een hand tegen zijn groezelige hoed gedrukt.
Als Zach de kamer binnenkomt, draait Mildred zich om. Hij heeft thee gezet en geeft haar een beker waar de damp van af slaat.
‘Wil je er een sandwich bij?’ vraagt hij.
Ze schudt haar hoofd en gaat zwijgend aan de tafel tegenover hem zitten, de benen over elkaar geslagen. Haar knie stoot tegen de tafelrand.
De man tegenover haar oogt jonger dan hij is. Een mooie jongen is hij, nog steeds. Hij weet het van zichzelf, ook nu gebruikt hij al zijn charme als hij haar hoopvol aankijkt, kwetsbaar als een kleuter.
‘Wat vind je ervan?’ vraagt hij. ‘Het is een fantastische investering.’
Mildred bestudeert haar vingernagels. Bij haar pink is een stukje van de roze lak afgebladderd. Nu zou ze dapper moeten zijn. Ze kan het niet over haar hart verkrijgen hem de waarheid te vertellen. Een lafaard, dat is ze.
‘Twintigduizend euro,’ zegt Zach. ‘Dat is alles wat ik nodig heb om me in te kopen. Er moet meer dan genoeg geld op onze spaarrekening staan.’
De angst kronkelt zich als een slang om Mildreds hart.
Zach heeft hun financiën altijd aan haar overgelaten. ‘Jij bent de manager,’ grapte hij vaak.
Voor zover zij weet, heeft hij zelfs geen inloggegevens, hij kijkt nooit naar hun bankrekening. Ze hoort geritsel in de keuken. Weer die verdomde muizen. ‘We zouden een kat moeten nemen,’ zegt ze. ‘Een jonkie misschien, ergens van een boerderij.’
Zach fluit zachtjes. ‘Maar wat vind je? Het is een goed voorstel, toch? Met de verhuur verdienen we dat geld in vijf jaar terug. Veel slimmer dan het geld op de bank te laten staan.
Hij kan niet weten dat hun financiële situatie allang niet meer stabiel is. Het is zijn schuld, denkt Mildred. Hij had die baan nooit moeten aannemen. Hij moest zo nodig avonddiensten draaien.
Die eerste avond zat ze verloren in hun appartement. Doelloos dwaalde ze rond op internet, tot ze een online pokerspel vond. Dat werd haar tijdbesteding op die eenzame avonden. Telkens weer werd ze verscheurd door tegenstrijdige krachten. Inmiddels heeft het verlies reusachtige proporties aangenomen. Compleet losgeslagen, dat is ze.
‘En?’ vraagt Zach. Er trekt een bezorgde frons tussen zijn wenkbrauwen. ‘Heb je me eigenlijk wel gehoord?’ Hij reikt over de tafel naar haar hand en speelt met haar vingers.
Mildred zou haar hand willen terugtrekken en uitvallen, zeggen dat het voorbij is. Dat ze hem niet nodig heeft in haar leven. Als ze weggaat hoeft ze niets op te biechten. Alles liever dan hem deelgenoot maken van haar probleem. Hij zal het voor haar willen oplossen, als de galante ridder die ze zo vaak in hem ziet. Een regeling gaan treffen, een plan opstellen. Haar beletten om te spelen.
‘Ik kijk er vanavond naar,’ belooft ze. ‘Morgen praten we verder.’
Zach staat op. ‘Ik moet weg,’ zegt hij. Hij plant een kus op haar hoofd en loopt de kamer uit.
‘Wacht maar niet op mij, vanavond. We hebben een krappe bezetting, het kan laat worden.’
Mildred knikt en wacht tot ze de deur beneden dicht hoort vallen. Dan haast ze zich overeind en pakt de laptop uit de kast. Een goede hand vanavond, dat is alles wat ze nodig heeft. Dan hoeft Zach er niets van te weten.

In mijn vorige blog had ik het over het ontstaan van ideeën en, onder andere, de hulp die je daarbij van Internet kunt krijgen.
Om de proef op te som te nemen, besloot ik uit te zoeken hoe dat precies werkt, een verhaal schrijven met behulp van een plotgenerator. Google brengt me al direct naar https://www.plot-generator.org.uk/. Weliswaar een Engelstalige website, waar ik mijn verhalen in het Nederlands schrijf, maar ik begin vol goede moed.

De eerste stappen
Er moeten keuzes gemaakt worden. Het genre is makkelijk: ik kies een kort verhaal. Voor de titel kan ik kiezen uit een aantal mogelijkheden. Wordt het de naam van mijn hoofdpersoon of een ander personage? Een verwijzing naar een voorwerp dat een rol speelt in het verhaal, het weer of de plaats waar het verhaal zich gaat ontrollen? Ik maak het mezelf makkelijk en kies voor random.
Dan de openingsscène: begin ik met actie of in de relationele sfeer? Ik kies het laatste, dat past het meest bij de verhalen die ik normaliter schrijf. Het conflict mag gaan over een financiële kwestie – zo komt mijn broodwinning in de financiële dienstverlening ook nog zijdelings terug in het verhaal. En omdat niet alles nu eenmaal goed afloopt, kies ik als einde voor sad¸ in plaats van happy of violent.

De personages
Over wie gaat mijn verhaal? Als ik aan een roman werk, maak ik uitgebreide karakterbeschrijvingen en denk ik lang na over passende namen. Nu laat ik de generator zijn werk doen en klik op suggest. Het worden Mildred Donaldson en Zach Greenway. Wat wíl deze Zach van Mildred? Ook hier kies ik voor suggest. Affection, verschijnt er op het scherm. Dat betekent bij de volgende keuze dat Zach positief staat tegenover Mildred. Van iemand die je niets kan schelen of aan wie je een hekel hebt, heb je tenslotte geen behoefte aan affectie.
Wat zou Mildred willen zéggen tegen Zach? Ook hier kan ik uit een aantal opties kiezen, variërend van Beam me up, Scotty tot I’m your father (wat weer hele nieuwe mogelijkheden biedt voor deze plot). Maar Zach wil liefde, of tenminste genegenheid, en omdat er geen verhaal is zonder conflict, kies ik voor I just don’t need you in my life.

Het decor
Waar speelt het verhaal zich af? Ik blijf dicht bij huis en kies Amsterdam. En bij Amsterdam horen nu eenmaal grachten. Het is er koud en druk. Er wordt gevraagd om vier bijvoeglijke naamwoorden. Ik kies uit talloze mogelijkheden die me worden voorgeschoteld: anxious, lonely, ambivalent en concerned. Al vraag ik me even af hoe de combinatie van sad en happy in dit geval zou uitpakken.
Een bijvoeglijk naamwoord om een object te beschrijven wordt giant.

Keuzes, keuzes, keuzes..
Zo gaat het nog een tijdje door. Zes karaktereigenschappen worden er gevraagd, zonder dat ik weet van wie. Ik kies stable, coward, patient, hopeful, smart en brave . Een gebeurtenis wordt een begrafenis, als werkwoorden kies ik boating, rampaging en jogging. Een kwetsbaar iemand blijkt een kleuter, onze Mildred is vergelijkbaar met een manager, Zach daarentegen heeft meer van een ridder. Midred drinkt het liefst thee, als muzieksoort kies ik de fluit en als ik twee voorwerpen moet kiezen worden het een hoed en een sandwich. We gaan van valuta (euro’s, in Amsterdam) naar het weer (regen), de dieren worden respectievelijk slangen, jonge katten en muizen.
Nog twee keuzes te gaan: lichaamsdelen (vingernagels en benen) en vier uiterlijke kenmerken (charming, moist, beautiful en grubby).
En dan, eindelijk, ben ik bij de knop write me a short story.
Met een brede glimlach lees ik wat de plotgenerator heeft geproduceerd. Niet altijd even logisch, en vooral de ‘vuile vingernagels’ komen een aantal keren terug. Je kunt ervoor kiezen het verhaal op internet te publiceren en te delen op sociale media. Er verschijnt zelfs een aantal commentaren onder het verhaal. (voor wie het wil lezen: je vindt het op https://www.plot-generator.org.uk/21lvvj14/two-smart-uncles-jogging-to-beat.html).

Tot slot
Een experiment waar ik met lichte weerstand aan begon, maar waar ik steeds meer plezier in kreeg. Net als bij het zélf schrijven van een verhaal, moeten er keuzes gemaakt worden. Veel keuzes, die ook nog eens de interne logica van het verhaal moeten ondersteunen. Deze keer heb ik het me makkelijk gemaakt en een groot deel van de keuzes aan de plotgenerator overgelaten. Het verhaal dat er uit is komen rollen, is niet het mijne. De personages zijn me te onbekend, de plot is te onlogisch.
Juist het mezelf onderdompelen in verhaallijnen en personages, puzzelen over plotwendingen, dialogen en situaties waarin mijn personages verzeild raken, maakt het schrijven voor mij zo waardevol. Ik schrijf om te onderzoeken, de wereld te leren kennen.
Dit experiment roept de vraag op wat míjn verhaal dan zou worden, als ik gebruik zou maken van alle variabelen die ik heb gekozen. Eén ding is zeker: ik doe er langer over dan een plotgenerator. Dat verhaal volgt dus een volgende keer.