‘Schrijven – kun je dat dan léren? Dat moet je toch gewoon dóen?’
Ondanks alle schrijfcursussen, -retraites, -coaches, -workshops en -opleidingen die worden aangeboden op het gebied van (fictie) schrijven, is dit een opmerking die regelmatig terugkomt. Bij beeldende kunstenaars kijkt niemand er vreemd van op als zij zich verder bekwamen in de te gebruiken technieken op een kunstacademie. Het vakgebied ‘creatief schrijven’ heeft een dergelijke status in Nederland niet bereikt. Nu wil ik geen reclamepraatje houden en het komt bij mijn weten zelden voor dat je met een uitgeverscontract op zak een schrijfopleiding verlaat. Het volgen van een opleiding heeft mij persoonlijk wel degelijk wat opgeleverd.

Verslaving

Een voorbehoud is op zijn plaats: ik lijd persoonlijk aan een lichte verslaving als het gaat om het volgen van een opleiding. Een ander vindt haar of zijn ontspanning op de tennisbaan, een mooie film of een bezoek aan de sportschool – mijn ultieme plezier ligt in het oppakken van een studieboek. Of het nu gaat om een cursus filosofie, modules cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit of het leren van Spaans of Italiaans, ik draai er mijn hand niet voor om.

Schrijfcursussen

Ook op het gebied van schrijfcursussen ben ik langzamerhand expert. Voor mijn plezier volgde ik laagdrempelig cursussen bij individuele docenten of een volksuniversiteit. Met gelijkgestemden vormde ik een schrijversgroepje dat inmiddels al 24 jaar bij elkaar komt, zij het in wat uitgedunde vorm.
Na een paar losse cursussen besloot ik mijn schrijversambities eindelijk serieus te nemen en ik koos voor een gedegen (deeltijd)opleiding.

Techniek

Schrijven is inderdaad vooral een kwestie van dóen, zoals dat ook voor andere kunsten geldt. Maar het helpt om technieken aangereikt te krijgen en niet zelf het wiel uit te hoeven vinden. Welk perspectief kies je, vertel je je verhaal in een tegenwoordige of verleden tijd, welke consequenties heeft dit voor je verhaal? Hoe bouw je een plot, hoe vind je je eigen, persoonlijke stijl? Veel, heel veel informatie is tegenwoordig ook te vinden in de vele schrijfblogs op internet. Voor mij persoonlijk werkte het contact met een schrijfdocent beter. Ik maakte iedere week nieuwe oefeningen en zette me over mijn schroom heen door door mijn teksten in een groep voor te lezen.

Wat heeft het gebracht

Schrijven is ook een kwestie van discipline, een kwestie van ‘bijven zitten tot het er staat’, zoals Kees van Kooten ooit zei. Dat is het eerste wat de schrijfopleiding me heeft geleerd: niet wachten op inspiratie, maar gewoon gaan zitten en aan het werk gaan.
Minstens zo belangrijk zijn de contacten die ik aan de opleiding heb overgehouden. Met een groepje eerstejaars komen we nog steeds bij elkaar. We lezen elkaars teksten, geven commentaar en motiveren elkaar als het even tegenzit. Discipline en contacten dus, meer dan alle aangereikte technieken en lessen. Want, zoals W. Somerset Maugham ooit constateerde: ‘Er zijn drie regels voor het schrijven van een boek. Helaas weet niemand wat die zijn.’